...Η ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΧΟΥΓΚΕΝΑΟΥ...

Οι Υπνοβάτες του Χέρμαν Μπροχ είναι μια μυθιστορηματική τριλογία με πολλά ανατρεπτικά στοιχεία στη δομή και στο ύφος που με παιδεύει εδώ και αρκετό καιρό στην ολοκλήρωση του διαβάσματός της. Ενδιαμέσως παρεμβάλλονται άλλα βιβλία, εντελώς διαφορετικής δομής και περιεχομένου, έτσι για να παίρνω μιαν ανάσα από την τόσο ολοκληρωτική και απόλυτη προσήλωση που επιτακτικά απαιτεί η ανάγνωσή της.
Στην τριλογία του Μπροχ, Πάσενοβ ή ο Ρομαντισμός, Ες ή η Αναρχία, Χουγκενάου ή ο Ρεαλισμός, επιχειρείται και ολοκληρώνεται αριστουργηματικά μια τοιχογραφία της Γερμανίας κατά τη διάρκεια τριάντα χρόνων (τέλος του 19ου αιώνα ως τις πρώτες δεκαετίες του 20ου, 1888- 1918) μέσα από τις ιστορίες των τριών ηρώων της, του ρομαντικού Πάσενοβ που γίνεται αξιωματικός του στρατού και παντρεύεται μια γυναίκα χωρίς πραγματικά να επιθυμεί τίποτα απ’ τα δύο, του υπαρξιστή Ες που οι σχέσεις του με τους άλλους τίθενται υπό διαρκή αίρεση και αμφισβήτηση και του υλιστή- ωφελιμιστή Χουγκενάου που πίσω από κάθε του κίνηση κρύβεται η ακόρεστη δίψα του για κέρδος και εξουσία.
Διαβάζοντας διάφορες κριτικές γι’ αυτό το μεγαλειώδες και άρτια δομημένο έργο, τόσο στη σύλληψη όσο και στην αφήγηση που λειτουργεί κατακερματικά έτσι ώστε να εμπλέκονται στο περιεχόμενό τoυ στοιχεία ποίησης, δοκιμίου και θεατρικού δρώμενου, ο Μ.Κούντερα με μια φράση του με κάλυψε (και από- κάλυψε γενικά την ουσία του έργου του Μπροχ) πλήρως:
‘’Είναι προφανές: Έχουμε μπει στην εποχή του Χουγκενάου’’.
Και δια του λόγου το αληθές:

Οι τρεις εποχές της τριλογίας του Μπροχ: τρεις ιστορικές δυνατότητες της ευρωπαϊκής ύπαρξης.Οι συγκεκριμένες χρονολογίες που υποδεικνύονται στην τριλογία δεν είναι πολύ σημαντικές (αυτές οι τρεις εποχές μπορεί να πραγματωθούν και με διαφορετικές χρονολογίες). Το πιο σημαντικό είναι η διαδοχή τους, η οποία σκιαγραφεί μια διαδρομή.

Ξαναδιαβάζοντας τους «Υπνοβάτες» σκέφτομαι τον καιρό της νεότητάς μου, που τώρα μου φαίνεται ως «η εποχή του Ες».Η προσχώρηση σε μιαν αξία, η στράτευση στο όνομά της, θεωρούνταν τότε από όλους μια ηθική αναγκαιότητα. Σκέφτομαι έναν Γάλλο φίλο, ευφυή και εξαιρετικά πνευματώδη, ο οποίος είχε διακηρύξει την αγάπη του για τον Μάο και στη συνέχεια είχε εκφράσει την ίδια αγάπη για τον πάπα. Σκέφτομαι έναν σημαντικό κομμουνιστή ιδεολόγο ο οποίος κατέληξε να εγκαταλείψει τον μαρξισμό για να προσχωρήσει στο Ισλάμ. Και θα μπορούσα να αναφέρω και τόσες άλλες παρόμοιες μεταστροφές, οι οποίες δεν είχαν καμία σχέση ούτε με τον καιροσκοπισμό, ούτε με τον καριερισμό, ούτε με την ανοησία. Στην «εποχή του Ες» τα πρόσωπα δεν μπορούν να ζουν χωρίς να μάχονται για κάποιο ιδεώδες, αλλά ταυτόχρονα δεν είναι σε θέση να το κατανοήσουν.
Όταν στην Ευρώπη κατέρρευσαν τα κομμουνιστικά κράτη, οι θρησκευτικές, εθνικές και πολιτικές πεποιθήσεις έπαψαν, με τρόπο αρκετά διακριτικό, να παίζουν τον μεγάλο ρόλο που είχαν κάποτε. Η αριστερά; Η δεξιά; Ζουν μια σχέση καλής γειτονίας. Καβγαδίζουν πολιτισμένα για λίγη εξουσία αλλά σίγουρα όχι για να αλλάξουν τον κόσμο. Έτσι άρχισα να κατανοώ ότι αυτό που μας απειλεί δεν αντιπροσωπεύεται πλέον ούτε από τον πόλεμο ούτε από την επανάσταση και ότι βρισκόμαστε στην εποχή του πραγματισμού, στην οποία το μόνο νόημα που μπορεί να έχει η ζωή είναι εκείνο του κέρδους. Το κέρδος νοείται όχι ως εγωιστική και ποταπή αξία, αλλά ως η μόνη απόδειξη του ότι η εργασία έγινε καλά, του ότι ένα άτομο δεν έζησε για το τίποτα, του ότι η ζωή του είχε ένα νόημα.
Γράφω αυτό το κείμενο ενώ η Ευρώπη έχει πληγεί από μια μεγάλη οικονομική κρίση με την προοπτική πελώριων καταστροφών. Διαβάζω τη συνέντευξη που έδωσε ένας μεγάλος οικονομολόγος. Από πού έρχεται η κρίση; Από την «αγορά» και από τους «κερδοσκόπους» της; Απάντηση: «Το καθήκον των χρηματοπιστωτικών αγορών είναι να επιδιώκουν να κερδίζουν χρήμα. Δεν μπορούμε να τις κατηγορούμε ότι κερδοσκοπούν». Είναι προφανές: έχουμε μπει στην «εποχή του Χουγκενάου».

ΠΗΓΗ: http://lesxianagnosisbiblioudegas.blogspot.gr/2014/02/blog-post_17.html

 Aξίζει να καταπιαστείτε μ' αυτό κι ας παιδευτείτε… 

S.