Πέμπτη 30 Μαΐου 2013

ΠΟΙΟΣ ΗΤΑΝ Ο ΚΕΜΑΛ

Ο Κεμάλ πρωτοηχογραφήθηκε ως Kemal στα Reflections του Μάνου Χατζιδάκι στη Νέα Υόρκη του 1968-69, σε συνεργασία με τους New York Rock And Roll Ensemble, ένα συγκρότημα συμφωνικού rock, αρκετά κοντά στο ύφος των Βρετανών Procol Harum της ίδιας περιόδου. Στίχους στον Kemal είχε γράψει ο Martin Fulterman, ο ντράμερ της μπάντας, ο οποίος - σημειωτέον - είναι και ο συνθέτης του μουσικού θέματος στη σειρά επιστημονικής φαντασίας The X-Files. Δε χρειάζεται να αναλύσω τι έλεγαν οι πρώτοι αγγλικοί στίχοι του Fulterman, αρκούμαι στη μετάφραση του spoken word intro του τραγουδιού: Αυτή είναι η ιστορία του τρελού πρίγκηπα Bass Fiddle και του σοφού Jerry Kemal...   
Ως εδώ, λοιπόν, καμία ισλαμιστική προπαγάνδα. Αντιθέτως, μέσα στο πολυπολιτισμικό χίπικο πλαίσιο των 60s, οι New York Rock And Roll Ensemble συνεργάστηκαν με τον Χατζιδάκι στη δημιουργία ενός ethnic μελωδικού παραμυθιού με αραβικά και ελληνικά στοιχεία. 
Πάμε τώρα στην Ελλάδα και στον επαναπατρισμό του συνθέτη εν έτει 1972: Ερχόμενος ο Χατζιδάκις, έδωσε μια κόπια των Reflections στο στιχουργό Λευτέρη Παπαδόπουλο και του ζήτησε να αποδώσει στα ελληνικά όλα τα τραγούδια του κύκλου. Σύμφωνα με συνεντεύξεις του Παπαδόπουλου κατά καιρούς, όταν ρώτησε το Χατζιδάκι πως του 'ρθε να ονομάσει Kemal το συγκεκριμένο τραγούδι, αυτός του απάντησε πως τον αγαπημένο του...σκύλο στη Νέα Υόρκη τον φώναζε ''Κεμάλ''! Θιγμένος μάλλον ο Λευτέρης Παπαδόπουλος αρνήθηκε να γράψει τραγούδια για ''σκύλους'' κι έτσι το σχέδιο ναυάγησε. Βέβαια, ποιος ξέρει τώρα τι τού 'ρθε του Χατζιδάκι κι είπε του Παπαδόπουλου αυτή την ιστορία για τον σκύλο του ονόματι Κεμάλ, αφού, ως γνωστόν, Κεμάλ ονομαζόταν ένα νεαρό αγόρι, το οποίο είχε γνωρίσει στην Αμερική και εντυπωσιασμένος απ' τη γνωριμία, το έκανε τραγούδι (ασχέτως φυσικά των στίχων του Fulterman που μπήκαν στα Reflections).    
Τα χρόνια πέρασαν, ένας άτυπος ''ψυχρός πόλεμος'' μεταξύ Μάνου Χατζιδάκι και Λευτέρη Παπαδόπουλου συνέχισε να υπάρχει, μέχρι που το 1985, στο live άλμπουμ της Μαρίας Φαραντούρη από το παρισινό Olympia, είχαμε την πρώτη ελληνική βερσιόν του Κεμάλ με ερμηνευτή τον Βασίλη Λέκκα. Οι στίχοι ήταν του Νίκου Γκάτσου, του μέντορα του Χατζιδάκι, ο οποίος τελικά ανέλαβε να μεταφράσει στα ελληνικά ολόκληρα τα Reflections ως Αντικατοπτρισμοί. Δεν πρόλαβε να τ' ακούσει ηχογραφημένα με τη φωνή της Αλίκης Καγιαλόγλου, ο δίσκος βγήκε με δυσκολία -λόγω οικονομικών προβλημάτων- από το Σείριο το 1993, αλλά ο μέγας Γκάτσος είχε ήδη φύγει από τη ζωή την προηγούμενη χρονιά.  
Ο ίδιος ο Μάνος Χατζιδάκις εξηγήθηκε σχετικά αρκετά χρόνια μετά: Ο Γκάτσος γράφοντας στίχους στα ελληνικά, τον έκανε Άραβα πρίγκιπα να προστατεύει τους αδυνάτους, κάτι σαν μια ταινία του Έρολ Φλιν του '35. Του οφείλουμε μια ''καληνύχτα'', καθώς πρέπει σ' Έλληνες, απέναντι σ' ένα νεαρό Μωαμεθανό - όπως θα έλεγεν κι ο φίλος μας ο ποιητής ο Καβάφης. Ακούστε τώρα την ιστορία του Κεμάλ, για μιαν ακόμη φορά. Και συνειδητοποιήστε πόσο πια η εποχή μας μεσ' στον απόλυτο εκφασισμό της καίει τα πιο υγιή εναπομείναντα κύτταρα αυτού του τόπου... 

Πηγή: www.lifo.gr

...''ΚΑΛΗΝΥΧΤΑ ΚΕΜΑΛ, ΑΥΤΟΣ Ο ΚΟΣΜΟΣ ΔΕ Θ' ΑΛΛΑΞΕΙ ΠΟΤΕ''.

Ο Κεμάλ του Χατζηδάκι υπό δίωξη σε δημοτικό σχολείο


Καταγγελία δασκάλας ότι της απαγόρευσαν να διδάξει τον "Κεμάλ" του Χατζηδάκι. Η διευθύντρια του σχολείου κατόπιν προτροπής γονέα, την επέπληξε και ουσιαστικά της απαγόρευσε να διδάξει στα παιδιά της Ε΄τάξης του Δημοτικού το αριστούργημα του Μάνου Χατζιδάκι (στίχοι: Ν. Γκάτσος)

Από τον τοίχο  εκπαιδευτικού στο Facebook
“Γονιός ήρθε στο σχολείο να διαμαρτυρηθεί στη διευθύντρια επειδή δίδαξα στα παιδιά (Ε’ δημοτικού) τον Κεμάλ του Χατζηδάκι στο μάθημα της μουσικής κατηγορώντας με για ισλαμική προπαγάνδα. Αντίδραση διευθύντριας; Μπήκε στην τάξη και μάζεψε από τα παιδιά τις φωτοτυπίες που είχα μοιράσει. Έπειτα με κάλεσε στο γραφείο της και αφού δήλωσε απογοητευμένη από τη δουλειά μου μου ανέλυσε για ποιους λόγους στο δημοτικό μόνο μας μέλημα είναι να μαθαίνουμε στα παιδιά να αγαπούν την πατρίδα και να τονώνουμε το εθνικό τους φρόνημα.  
Αν σας έχει συμβεί κάτι αντίστοιχο (απευθύνομαι στους εκπαιδευτικούς φίλους) θα ήθελα να επικοινωνήσετε μαζί μου, γιατί θεωρώ πως τα πράγματα έχουν ξεφύγει και κάπως πρέπει να αντιδράσουμε, έστω σε επίπεδο δημοσιοποίησης αυτών των φαινομένων. Δεν είναι δυνατόν το έργο των εκπαιδευτικών και ιδίως των καλλιτεχνικών μαθημάτων να υφίσταται λογοκρισία, ούτε τα φαινόμενα φανατισμού που μας έχουν παγώσει το αίμα να τα βλέπουμε να τρυπώνουν στα σχολεία με τις ευλογίες των διευθυντών και των ανωτέρων τους.

«Κεμάλ»
Ακούστε τώρα την ιστορία του Κεμάλ
ενός νεαρού πρίγκηπα της Ανατολής,
απόγονου του Σεβάχ του θαλασσινού,
που νόμισε ότι μπορεί να αλλάξει τον κόσμο.
Αλλά πικρές οι βουλές του Αλλάχ 
και σκοτεινές οι ψυχές των ανθρώπων.
Στης Ανατολής τα μέρη μια φορά και έναν καιρό
ήταν άδειο το κεμέρι, μουχλιασμένο το νερό.
Στη Μοσούλη, τη Βασόρα , στην παλιά τη χουρμαδιά 
πικραμένα κλαίνε τώρα της ερήμου τα παιδιά.
Κι ένας νέος από σόι και γενιά βασιλική
αγροικάει το μοιρολόι και τραβάει κατά εκεί.
Τον κοιτάν οι Βεδουίνοι με ματιά λυπητερή
κι όρκο στον Αλλάχ τους δίνει, πως θ' αλλάξουν οι καιροί.
Σαν ακούσαν οι αρχόντοι του παιδιού την αφοβιά
ξεκινάν με λύκου δόντι και με λιονταριού προβιά.
Απ' τον Τίγρη στον Ευφράτη κι απ' τη γη στον ουρανό
κυνηγάν τον αποστάτη να τον πιάσουν ζωντανό.
Πέφτουν πάνω του τα στίφη, σαν ακράτητα σκυλιά
και τον πάνε στο χαλίφη να του βάλει τη θηλιά.
Μαύρο μέλι μαύρο γάλα ήπιε εκείνο το πρωί
πριν αφήσει στην κρεμάλα τη στερνή του την πνοή.
Με δυο γέρικες καμήλες μ' ένα κόκκινο φαρί 
στου παράδεισου τις πύλες ο προφήτης καρτερεί.
Πάνε τώρα χέρι χέρι κι είναι γύρω συννεφιά
μα της Δαμασκού τ΄ αστέρι τους κρατούσε συντροφιά.
Σ' ένα μήνα σ' ένα χρόνο βλέπουν μπρος τους τον Αλλάχ
που απ΄ τον ψηλό του θρόνο λέει στον άμυαλο Σεβάχ:
«Νικημένο μου ξεφτέρι δεν αλλάζουν οι καιροί,
με φωτιά και με μαχαίρι πάντα ο κόσμος προχωρεί»
Καληνύχτα Κεμάλ, αυτός ο κόσμος δε θα αλλάξει ποτέ.
Καληνύχτα...

ΠΗΓΗ: alphavita

Τρίτη 28 Μαΐου 2013

ΑΠ' ΤΟ ΦΕΓΓΙΤΗ


Εδώ η άνοιξη προχωράει ολοταχώς καλπάζοντας χαλαρά πάνω σε αλμυρή ράχη κυανού νερού, κλέβοντας το σούρουπο μυρωδιές απ' το αγιόκλημα και χαρίζοντας στη φύση εικόνες από την επικράτεια των χρωμάτων.
Σχισμή άγουρης λάμψης καλοκαιριού

Όμως ούτε ένα θραύσμα απ’ το σπασμένο ποτήρι του φεγγαριού σήμερα. 
Σκουπίστηκε καλά ο ουρανός
Τοποθετήθηκαν ατάκτως ειρημένα τ’ αστέρια 
Έστρωσε η θάλασσα τσαλακωμένο το τραπεζομάντηλο της νύχτας
Απ’ το φεγγίτη, αλχημιστής ο χρόνος παρασκευάζει ακόμα το ελιξήριο.

Κυριακή 26 Μαΐου 2013

ΚΑΛΗΜΕΡΑ ΜΕ ΝΙΚΟ ΚΑΡΟΥΖΟ

                 Εκτροχιάζουμε νοήματα   
Xάρηκα κύριοι και τη χτεσινή σελήνη.
Λέω πως ήτανε μυστηριώδης’ ενδεχομένως
τ’ ουρανού ο κόκκυγας.
Εγκαινιάζω σήμερα την κλινική ποίηση
καθώς μου φαίνεται πως ο ήλιος  
είν’ ολωσδιόλου ανάλγητος όταν τρυπώντας πιλατεύει μ’ αρίφνητα αστραφτερά καρφιά
τις μεσημεριάτικες θάλασσες.
Με λίγο αίμα βραχύβιας μύγας απάνω στο βραχίονα
έκανα προ ολίγου τον τελευταίο μου φόνο.
Θα μακρύνει ο ίσκιος μου νεκρολογώντας κυνικά θαύματα
κι αν ανέρχομαι συνεχώς, αλήθεια,
σε ορεινές εξισώσεις
την ιθύφαλλή μου μελαγχολία συνθίβοντας
εντούτοις δεν αφήνω πια ρητορικά μαλλιά τώρα τα κόβω
/τα αποπνιχτικά μου επίθετα!/
ήρθε η ώρα να αναμειχθώ στο Σύμπαν εκπληχτικά
ολομόναχος
από φαγώσιμο Λογικό και τότενες
θα χειρίζομαι το πιο φανταστικό ψαλίδι.
Ναι, βρε εχέφρονες, εσείς του νου να πούμε εθνικόφρονες!
Υποφέρω την πρόταση της θεότητας.

Ν. ΚΑΡΟΥΖΟΣ / ΑNTΙΣΕΙΣΜΙΚΟΣ ΤΑΦΟΣ

Παρασκευή 24 Μαΐου 2013

BOB DYLAN, ΕΝΑΣ ΖΩΝΤΑΝΟΣ ΘΡΥΛΟΣ ΤΗΣ ΡΟΚ ΠΟΥ ΓΙΝΕΤΑΙ ΣΗΜΕΡΑ 72 ΧΡΟΝΩΝ


Ο Ρόμπερτ Άλεν Ζίμερμαν γεννήθηκε στις 24 Μαΐου του 1941 στο Ντουλούθ (Duluth) της Μινεσότα. Ως μαθητής γυμνασίου άρχισε να παίζει φυσαρμόνικα, πιάνο και κιθάρα, ενώ συμμετείχε για πρώτη φορά σε συγκρότημα, τους Golden Chords ερμηνεύοντας τραγούδια των Τσακ Μπέρι(Chuck Berry) και Λιτλ Ρίτσαρντ (Little Richard), με έμφαση στη ροκ εντ ρολ, κάντρι, φολκ και μπλουζ μουσική. Το 1959 φοίτησε στο Πανεπιστήμιο της Μινεάπολης. Εκεί άκουσε για πρώτη φορά τη μουσική του φολκ θρύλου Γούντι Γκάθρι (Woody Guthrie), έγινε λάτρης του και αποφάσισε να τον συναντήσει. Για το σκοπό αυτό παράτησε τις σπουδές του και έφτασε στη Νέα Υόρκη, τη μητρόπολη της μουσικής αλλά και το μέρος που μπορούσε να συναντήσει το ίνδαλμά του.
Ο Γκάθρι, που νοσηλεύονταν σε νοσοκομείο, έχρισε το νεαρό θαυμαστή του από τη Μινεσότα διάδοχό του. Εν τω μεταξύ, ο Ρόμπερτ Ζίμερμαν μετονομάστηκε σε Μπομπ Ντίλαν. Κατά μία εκδοχή, αυτό οφείλεται στην επιρροή από τον Ουαλλό ποιητή Ντίλαν Τόμας (Dylan Thomas), ο οποίος πέθανε στην Νέα Υόρκη το 1953, στα 39 του χρόνια, από υπερβολική χρήση οινοπνευματωδών. Θεωρείται πιθανό ότι προς τιμήν του o Ζίμερμαν άλλαξε το όνομα του επιλέγοντας το Bob Dylan. Έμελλε με αυτό το όνομα, πέρα από μουσικός να γίνει και ποιητής-στιχουργός. Το 1960 άρχισε να παίζει σε διάφορους μουσικούς χώρους, με το νέο του όνομα και έχοντας ως μουσικό πρότυπο τον Γκάθρι. Τραγουδούσε σε πλατείες και folk bars στην περιοχή του Γκρίνουϊτς Βίλατζ (Greenwich Village). Ο γνωστός μουσικός δημοσιογράφος Ρόμπερτ Σέλτον έγραψε γι' αυτόν: "Αυτό το αγόρι, μια διασταύρωση παιδιού του κατηχητικού και μπήντικς,  έχει μεγάλο ταλέντο". Σύντομα, ο Ντίλαν υπέγραψε συμβόλαιο με την πολυεθνική δισκογραφική εταιρεία Κολούμπια. Μέχρι σήμερα ηχογραφεί στην ίδια εταιρεία…
Ο Ντίλαν είναι η νέα φωνή της Αμερικής, είναι η διαμαρτυρία, η άρνηση, η αμφισβήτηση, η επανάσταση. Αυτός όμως αρνείται το ρόλο της φωνής του κινήματος. Εγκαταλείπει τα τραγούδια διαμαρτυρίας και επηρεασμένος από τους μεγάλους ποιητές (Μπωντλαίρ, Ρεμπώ και κυρίως τον Τ. Σ. Έλιοτ) δημιουργεί πολύπλοκα ροκ ποιήματα. Κυκλοφορεί τρεις οριακούς, μεγάλους δίσκους, που καθορίζουν την ιστορία της ροκ, όπως τον θρυλικό Highway 61 Revisited, με ιστορικά κομμάτια όπως τα Like A Rolling Stone, Ballad For A Thin Man, Desolation Row, τον Bringing it all back home, δίσκο που σηματοδότησε τη στροφή του στο ηλεκτρικό blues, τον Blonde on Blonde, ένα καταπληκτικό διπλό άλμπουμ, με πολλά αυτοβιογραφικά στοιχεία…
Το 1965 αποτελεί έτος ορόσημο. Η ροκ μουσική αμφισβητεί διαρκώς το κατεστημένο, κοινωνικό και πολιτικό. Μια μουσική μόνιμης και διαρκούς αμφισβήτησης. Το καλοκαίρι του 1965, ένα δικό του τραγούδι, το Mr. Tambourine Man γίνεται μεγάλη επιτυχία παιγμένο από τους Byrds. Το 1966 κάνει παγκόσμια περιοδεία με το συγκρότημά του, τους The Hawks (που αργότερα έγιναν γνωστοί ως The Band)…
Tο Mάιο δίνει μια ιστορική συναυλία στην Αγγλία που ηχογραφείται, αλλά κυκλοφορεί μετά από 22 χρόνια το 1998…
Το 1974 είναι η χρονιά της μεγάλης επιστροφής. Πραγματοποιεί σειρά θριαμβευτικών συναυλιών με τους Band, από τις οποίες θα κυκλοφορήσει ένας διπλός live δίσκος, Before the flood...
Το Nοέμβριο του 1976 ο Ντίλαν χόρεψε μαζί με τους Νιλ Γιανγκ, Βαν Μόρισον, Έρικ Κλάπτον, Τζόνι Μίτσελ, Dr.John και Ρόνι Χώκινς στο "τελευταίο βαλς" των Band...
Το 1979 το Slow Train Coming ανοίγει μια τριλογία δίσκων, με τους οποίους ο Ντίλαν ψάχνει να βρει εκείνον που βάπτισε όλα τα ζωντανά πλάσματα, ψάχνει την αρχή, το αργοκίνητο τρένο της δημιουργίας. Γίνεται ένας αναγεννημένος χριστιανός (New-born Christian) και απογοητεύει τους παλιούς προοδευτικούς οπαδούς του. Τη δεκαετία του '80, αυτή τη δύσκολη δεκαετία για όλους τους μύθους της πρώτης rock γενιάς, ο Ντίλαν χάνεται και χάνει. Τον απορροφά η μαύρη τρύπα των πολλαπλών θρησκευτικών και πολιτικών αναζητήσεων. Τα προσωπικά του αδιέξοδα τον απομονώνουν από τους χιλιάδες φίλους του...
Το 1992 γιορτάζει τα 30 χρόνια επί σκηνής με καλεσμένους όλους τους παλιούς του φίλους. Κάνει παγκόσμια περιοδεία, έρχεται μάλιστα και στην Ελλάδα στις 14 Ιουνίου του 1993. Όλα αυτά τα χρόνια δεκάδες καλλιτέχνες διαφόρων μουσικών ειδών διασκευάζουν τα τραγούδια του. Όμως, η πηγή της έμπνευσης του Ντίλαν δεν στέρεψε. Συνεχίζει να βγάζει μεγάλους δίσκους και να θυμίζει ότι υπάρχει ως ενεργός δημιουργός.
Σχεδόν 60χρονος, κυκλοφορεί το 1997 το Time Out of Mind, γραμμένο πριν και μετά από μια μεγάλη περιπέτεια υγείας με την καρδιά του. Ένας δίσκος κλάσης, ένας δίσκος που φέρει την υπογραφή του ίδιου του Ντίλαν (Love Sick, Dirt Road Blues, Tryin' to get to heaven, Cold Irons Bound, Can't Wait) αλλά παράλληλα ένας σύγχρονος δίσκος που πετυχαίνει και εμπορικά. Το Time Out of mind σαρώνει τα βραβεία Grammy, ανοίγοντας μια περίοδο απόδοσης τιμών. Τα επόμενα χρόνια βραβεύεται από τον βασιλιά της Σουηδίας, προτείνεται για το Nόμπελ Λογοτεχνίας και παίρνει το Βραβείο ΄Οσκαρ για το τραγούδι Things have changed. Ο δίσκος του, Love and Theft, κυκλοφόρησε στις 11 Σεπτεμβρίου του 2001, την ίδια ημέρα των τρομοκρατικών επιθέσεων της  Άλ Κάιντα στους Δίδυμους Πύργους της  Νέας Υόρκης και στο αμερικανικό Πεντάγωνο...
O Μπομπ Ντίλαν, πολύ μεγάλος μουσικός, στιχουργός και ποιητής επηρέασε όσο λίγοι την σύγχρονη μουσική αλλά και τη σκέψη όσων μεγάλωσαν ή προβληματίστηκαν με τα τραγούδια του. Δεκάδες επίσημοι και ανεπίσημοι δίσκοι, βιογραφίες, διασκευές, ακυκλοφόρητες μαγνητοταινίες και τραγούδια μαρτυρούν το μέγεθος της επιρροής αυτής.

ΠΗΓΗ: ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ

Τετάρτη 22 Μαΐου 2013

ΜΑΤΙΑ ΚΑΙ ΑΥΤΙΑ, EΡΜΗΤΙΚΑ ΚΛΕΙΣΤΑ

Δεν ανοίγω συχνά την τηλεόραση. Σπανίως το κάνω και έχω την εντύπωση ότι αυτό συμβαίνει όταν εγώ δε συμβαίνω. Θέλω να πω ότι το κόκκινο κουμπάκι του τηλεχειριστηρίου -ωραιότατη ελληνοπρεπής λέξη αντί της μηχανιστικής, ξενόφερτης τηλεκοντρόλ- πιέζεται όταν η σκέψη μου έχει πάθει καθολική αγκύλωση, όταν η ίδια αυτόβουλα έχει αποφασίσει να κολλήσει, χωρίς τη δική μου συναίνεση ή όταν με δική μου πρωτοβουλία αποφασίζω να  χρησιμοποιήσω αυτό το μέσο ως ναρκωτικό ή ως  φάρμακο.
Κατά συνέπεια υπογράφοντας υπεύθυνη δήλωση και καταθέτοντάς τη στο υπό διαρκή αμφισβήτηση πρόσωπό μου, παρακολουθώ τα τεκταινόμενα -συνήθως την ειδησεογραφία ή κάποιες εκπομπές λόγου και παραλόγου- γνωρίζοντας εξ' αρχής ότι η κατάσταση εντός και εκτός μου είναι μη διαχειρίσιμη.
Και μια και μιλάω για τις ειδήσεις, εκτός όλων των άλλων γνωστών και χιλιοειπωμένων, δεν μπορώ να προσπεράσω το γεγονός ότι τα εξωτερικά ρεπορτάζ απευθύνονται κυρίως στην κουβεντούλα μεταξύ παρουσιαστή και εξωτερικού συνεργάτη, εξ' ου και  η προσφώνηση: ''Καλημέρα Αντώνη, κυρίες και κύριοι... '' ή "Καλησπέρα Μαρία, κυρίες και κύριοι...''
Μα αφού η κουβεντούλα γίνεται πρώτα μεταξύ τους ποιος ο λόγος να μνημονεύουν κι εμάς;
Κάθε φορά λοιπόν περιμένω, με ένα σαρδόνιο χαμόγελο κάτω απ' τα μουστάκια μου, την πρώτη αυτή φράση, μπας και ακούσω έναν και μόνο δημοσιογράφο να αρχίζει τη μετάδοσή του πρώτα απευθυνόμενος στους απαξιωμένους, κακόμοιρους τηλεθεατές και μετά στον πολυμέριμνο ''άνκορμαν'', που εισβάλει στα σπίτια μας για να τα πυρπολήσει  με εντάσεις, επιθετικότητα, παραπλάνηση και μιζέρια απέναντι από την κίβδηλη λάμψη της καλλιτεχνικής υποκουλτούρας.
Ο αποπολιτισμός και η αποχαύνωση σ' όλο τους το μεγαλείο!...
Ευτυχώς, τα τελευταία χρόνια τουλάχιστον, καταφέρνω να ξεφεύγω απ' αυτή την τσίχλα των ματιών, που οδηγεί αναπόφευκτα στην απραξία του νου, υποαπασχολούμενη και ασχολούμενη με άλλα πιο ζωντανά πράγματα.
Βέβαια, σχεδόν καθημερινά, ενημερώνομαι διαδικτυακά για τα τρέχοντα κοινά θέματα και σκέφτομαι ότι έτσι τουλάχιστον αποφεύγω τη σφοδρότητα του καταναγκασμού και της βίας που εισβάλλει άνευ προηγουμένου από τη hi definition οθόνη μου, χωρίς να υπερασπίζομαι το άπαν του κυβερνοχώρου.
Παρόλα αυτά πάντως, για να μην παρερμηνευτώ, δηλώνω απερίφραστα ότι δεν έχω τίποτα εναντίον οποιουδήποτε οπτικοακουστικού μέσου, το οποίο αποτελεί  ένα άνοιγμα στον κόσμο, αρκεί να μην αντικατοπτρίζει και αναπαράγει με τόσο ανεξέλεγκτο τρόπο τη δύναμη της αχρειότητας και της ποταπότητας.
Η αλήθεια είναι ότι δεν υπήρχαν ποτέ χρυσές εποχές τηλεόρασης  ούτε καν ασημένιες- αλλά θυμάμαι  περιόδους, πέντε με δέκα χρόνια πριν, όπου μέσα στα φωτεινά σκουπίδια που έζεχναν από παντού μπορούσες να διακρίνεις και κάποια τηλεοπτική σειρά ή άλλου τύπου εκπομπή, που να μη σε κάνει να ντρέπεσαι για την εθνική σου ταυτότητα και τη χώρα που ζεις.
Υπήρχε τουλάχιστον μια υποτυπώδης ποικιλία στην τηλεοπτική θεματολογία (αναφέρομαι σαφώς στην ιδιωτική κι όχι στη δημόσια τηλεόραση στην οποία, αν εξαιρεθούν τα κιτρινισμένα δελτία ειδήσεων είχε και έχει να επιδείξει αξιόλογα πράγματα).
Θα μου πείτε ότι όσο βαθαίνει το χάσμα της παρακμής και της φαλκίδευσης των πάντων πώς θα κρατηθεί ψηλά το επίπεδο όσων προβάλλονται; Σωστά, αλλά δεν είναι τουλάχιστον κωμικοτραγικό, τα ιδιωτικά κυρίως κανάλια να κατακλύζονται σήμερα από τόσες πολλές χαζοεκπομπές με συνταγές μαγειρικής και κατά συρροήν τούρκικα σήριαλ, λες και θα γίνουμε όλοι σεφ ή χανουμάκια στον οντά του μεγαλοπρεπούς ηλίθιου Σουλεϊμάν;
Δεν έχω σκοπό να βγάλω λογύδριο κατά της τηλεόρασης όμως ως πότε οι καναλάρχες θα καθορίζουν αυτήν την αθλιότητα και θα διογκώνουν το λαϊκισμό μέσω αυτού του δημόσιου, αγαθού που το πληρώνουμε όλοι μας; Ως πού σταματάει ο κατήφορος και το κατιναριό που πηγαινοέρχεται κάθε μέρα στα σαλόνια μας και πώς θα καταφέρει να αντισταθεί ο κάθε έρμος τηλεθεατής -όταν δε του προσφέρεται ούτε η παιδεία ούτε η δυνατότητα, νεκροζώντανος κι άθαφτος από ένα σωρό προβλήματα που έχει να αντιμετωπίσει τα τελευταία χρόνια- να δει έστω μια χαραμάδα από την αθέατη πλευρά του πολιτισμού, όπου και όπως αυτός υφίσταται;

Δευτέρα 20 Μαΐου 2013

ΜΙΑ ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ Β. ΒΑΣΙΛΙΚΟΥ ΓΙΑ ΤΟ Γ. ΡΙΤΣΟ ΣΤΟ ΛΑΑΧΤΙ ΤΗΣ ΦΙΛΑΝΔΙΑΣ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ


Η σχέση μου με τον Γιάννη Ρίτσο υπήρξε περιπετειώδης. Τον πρωτοδιάβασα μαθητής ακόμα, στο Γυμνάσιο του αμερικανικού κολλεγίου «Ανατόλια» στη Θεσσαλονίκη, όπου λόγω της «εαμικής» καταγωγής των φιλολόγων καθηγητών μας (Νίκου Παπαχατζή, Γεωργοπαππαδάκου κ.α) το «Ανατόλια» τους πρόσφερε το «πολιτικό άσυλο»-, υπήρχαν πολλές ποιητικές συλλογές του.
΄Οταν ενηλικιώθηκα και έβγαλα το πρώτο μου βιβλίο (Η διήγηση του Ιάσωνα), στη «λογοτεχνική πιάτσα» υπήρχε άκρα του τάφου σιωπή για το έργο του Ρίτσου…
Το Ρίτσο ουσιαστικά μου τον γνώρισε ο πρώτος του γάλλος μεταφραστής, ο γιατρός Ζεράρ Πιεζά που ζούσε τότε στην Αθήνα. «Διάβασέ τον», επέμενε. Είχαν κυκλοφορήσει τότε (1965) οι τρεις πρώτοι τόμοι των «Απάντων» του. Και τον διάβασα. Και έμεινα άφωνος με το μέγεθός του. Κυρίως ένα ποίημα με συνάρπασε, «Η γέφυρα», κι έκτοτε έγινα φανατικός του.
Το σκηνικό αλλάζει. Δικτατορία τον Απρίλη του 1967. Εγώ, ευτυχώς, ευρισκόμενος στο εξωτερικό τη γλιτώνω.Το Ρίτσο τον ξαναστέλνουν στα γνωστά ξερονήσια και τις φυλακές. Ώσπου ξαφνικά με το Ζ, όταν έγινε ταινία, γίνομαι κι εγώ κατ’ επέκταση «διάσημος». Τα βιβλία μου μεταφράζονται σε πολλές γλώσσες της Δύσης, όπου ο Ρίτσος παραμένει σχεδόν αμετάφραστος, είχε μεταφραστεί κατά κόρον μόνο στις πρώην κομουνιστικές χώρες (με εξαίρεση την τιμητική αναφορά στο έργο του από τον Λουί Αραγκόν), κι εγώ βάζω σαν όρο στους εκδότες και τους επίδοξους μεταφραστές μου, παράλληλα με τη μετάφραση του Ζ, να εκδώσουν και μια ποιητική συλλογή του Ρίτσου.
Tο κείμενο που ακολουθεί εκφωνήθηκε στο Λάαχτι της Φιλανδίας, σε ένα παγκόσμιο συνέδριο συγγραφέων και ποιητών. Εκεί ζήτησα από τους διάσημους συνέδρους την υπογραφή τους για την απελευθέρωση του ποιητή Γιάννη Ρίτσου από το στρατόπεδο της Λέρου. Μάζεψα γύρω στις 120 υπογραφές.(Υπάρχουν στα αρχεία μου, στο Πανεπιστήμιο της Βοστώνης)...

...Το πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε σήμερα όλοι είναι ο αναγεννώμενος Φοίνιξ του φασισμού ανά την υφήλιο. Κι αν ο φασισμός είναι φθαρμένη λέξη, ο αναγεννώμενος Φοίνιξ είναι πάντα επίκαιρος...
Η εφαρμογή της πολιτικής της μπανανίας στηρίζεται πάνω στο ναρκωμένο τμήμα του λαού. Όταν δουν να φανερώνεται μια κίνηση, ένα ξύπνημα, πανικοβάλλονται και τα χάνουν. Εκεί οι Αμερικανοί βρίσκονται δίχως λύσεις.Το πολύ που μπορούν να πουν είναι: «Πόσα θέλετε για να το βουλώσετε;» Αλλά κι αυτή η υλιστική αντιμετώπιση ενός ιδεαλιστικού φαινομένου, δεν φτάνει. «Ουκ επ’ άρτω μόνον…»...
Η πολιτική ελευθερία πάει χέρι-χέρι με την οικονομική, και συνακόλουθα με την πολιτιστική. ΄Ετσι, μη με παρεξηγείτε που επιμένω στην κουλτούρα. Η κουλτούρα είναι οικονομικό φαινόμενο, όπως κι η οικονομία είναι συνάρτηση της πολιτικής. Ή τ’ αντίθετο. Το πρόβλημα που μπαίνει τώρα είναι το εξής: τι επέτρεψε την τόσο καθυστερημένη αναγνώριση (1964) από ευρύτερα στρώματα του αναγνωστικού κοινού, του κολοσσιαίου έργου του Γιάννη Ρίτσου; Κατά τη γνώμη μου, ότι μπορέσαμε επιτέλους να πούμε πως ο Ρίτσος δεν είναι κομουνιστής ποιητής, με όλους τους κακούς απόηχους που έχει ο κομουνισμός όταν σχετίζεται με την ποίηση. Αλλά, κι εδώ σας παρακαλώ δώστε βάση γιατί, σαν Σουηδοί δεν είχατε ποτέ παρόμοια προβλήματα: το να υποστηρίξεις, δημόσια, ότι ένας ποιητής σαν τον Ρίτσο δεν είναι κομουνιστής, αλλά μόνο ποιητής, σημαίνει ότι μπορείς κατ’ αρχήν, να μιλήσεις ελεύθερα για τον κομουνισμό. Κάτι ως τότε αδιανόητο. Το λογοτεχνικό κατεστημένο τον είχε ρατσιστικά χαρακτηρίσει έτσι, αλλά το σύνολο του έργου του τον διαψεύδει. Όταν, μιλώντας για ποίηση, τη χαρακτηρίζει κανείς κομουνιστική, συνήθως εννοεί μια φτηνή δημαγωγική ποίηση, για να διαγείρει τις μάζες.Κι αποτελεσματική να ’ναι δεν είναι κατ’ ανάγκη καλή. Ο Ρίτσος μ’ αυτή την έννοια, δεν είναι κομουνιστής στην ποίησή του. Είναι διαλεκτικός.
Το όνομα του Γιάννη Ρίτσου δε θα σημαίνει για σας πολλά. Ελάχιστα από τα ποιήματά του έχουν μεταφραστεί στα σουηδικά κι απορείτε μήπως είναι απλώς και μόνο ένας φίλος μου και μιλάω γι’ αυτόν, επειδή είναι στη φυλακή. Ε, λοιπόν, είναι φίλος μου, και είμαι υπερήφανος γι’αυτό… Αν σας μιλάω είναι γιατί αποτελεί παράδειγμα, του πώς η άρχουσα τάξη σε μιαν υπανάπτυκτη χώρα δημιουργεί τις αξίες της που αποκλείουν όποιον δεν τις ασπάζεται, κάνοντας η άρχουσα τάξη, τη σιωπή τη χειρότερη εκδίκηση, συχνά θανατηφόρα.
Τώρα, ο Ρίτσος είναι άρρωστος σοβαρά .Δεν ξέρουμε αν θα επιζήσει αυτής της δικτατορίας.
Όλοι ευχόμαστε να γίνει καλά. Αλλά χρέος έχω, όχι μονάχα γιατί είναι τώρα στη φυλακή, γιατί είναι μεγάλος ποιητής, αλλά και γιατί τα τελευταία είκοσι χρόνια ημιφασιστικής Δεξιάς, ο Ρίτσος κι όλη η γνήσια ελληνική κουλτούρα ήταν καταδικασμένη, απαγορευμένη, όχι φανερά, αλλά ύπουλα, γιατί, κοντολογής, η άρχουσα τάξη ενδιαφερόταν μόνο για τις δικές της αξίες, χρέος μου λοιπόν είναι να μιλώ όσο μπορώ γι’ αυτόν.
....
Αντίθετα με τους περισσότερους συναδέλφους του, ο Ρίτσος δεν επέτρεψε στον εαυτό του να εμπνευσθεί από τις προσωπικές του κακουχίες. Ό,τι κάνει το Ρίτσο ποιητή της αντίστασης δεν είναι γιατί έγραφε ποιήματα για την αντίσταση κατά των Ναζί. Η αντίστασή του ήταν ενάντια στην ίδια του την ευαισθησία, στη ροπή του για τη φθορά. Με την αντίσταση στα  ναρκισσιστικά αισθήματα της παρακμής, ατσάλωσε την ποιητική του. Είδε τον κόσμο γύρω του ακριβώς όπως ήταν. Με το να θέσει την ευαισθησία του στην υπηρεσία του ελληνικού λαού, μπόρεσε καλύτερα να εκφράσει το λαό αυτό (ο Επιτάφιος γράφτηκε ας μη ξεχνάμε, για το δολοφονημένο εργάτη στη διαδήλωση του 1936, στη Θεσσαλονίκη) και την ευαισθησία του.
….
Στην ποίησή του δε θα βρούμε ψεύτικες νότες αισιοδοξίας, ούτε εξάρσεις απ’ αυτές που συναντά κανείς στους στρατευμένους ποιητές. Είναι μάλλον απαισιόδοξος στο σύνολό του, αλλά αφήνει να διαφαίνονται πίσω από το πλάκωμα της συννεφιάς, εκείνες οι χαραμάδες του γαλάζιου που προμηνούν την άλλη μέρα…
….
Ο Ρίτσος τώρα βρίσκεται στη Λέρο. Η υγεία του είναι πολύ άσχημη. Πρόσφατα τον μετέφεραν σε αθηναϊκή κλινική γιατί είχε χειροτερέψει. Τη γυναίκα του την αφήνουν να τη βλέπει μια φορά κάθε δεκαπέντε μέρες. Ώσπου τον ξανάστειλαν στο νησί. Προσπάθειες φίλων του από παντού να τον βοηθήσουν απέβησαν άκαρπες. Ο Παττακός συγκεκριμένα δήλωσε: «Αφού είναι τόσο άρρωστος, όπως ισχυρίζεσθε, γιατί δεν υπογράφει;»
Η αντίσταση όπως καταλαβαίνετε θα είναι μακρά και οδυνηρή…

ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ «Το δέντρο», τεύχος 169-170, καλοκαίρι του 2009