Κυριακή 22 Μαΐου 2016

ΣΩΠΑ, ΔΑΣΚΑΛΕ, Ν' ΑΚΟΥΣΟΥΜΕ ΤΟ ΠΟΥΛΙ

Του Αντρέα Ζαμπούκα

Τα σχολεία, τα υπουργεία, οι επιτροπές, οι καθηγητές, οι γονείς, οι μαθητές. Ολοι αυτοί «δίνουν» Πανελλήνιες κάθε χρόνο βουτηγμένοι σε διαστήματα ανώφελης διέγερσης και χαμένου χρόνου. Ξοδεύεται κόπος, χρήμα, αξίες και συναισθήματα, ανοίγοντας ακόμα περισσότερο την τρύπα της αλλοτρίωσης για την κοινωνία.
Εν τω μεταξύ, όπως και να δεις το αποτέλεσμα, είναι κωμικό. Και στην τεχνική αποτίμηση και στην ηθική, παράγεται ένα πλεόνασμα χαμένης ενέργειας την οποία η πραγματικότητα φοβάται να την σταματήσει. Αν μαζέψεις όλη αυτή την προσπάθεια και το χρήμα που δαπανήθηκε για τις δύο εβδομάδες των εξετάσεων, μπορείς να φτιάξεις την καλύτερη Παιδεία στον κόσμο!
Ο πιο τραγικός όμως, από όλους αυτούς δεν είναι ο μαθητής. Είναι ο δάσκαλος! Αυτή η αναξιοπαθούσα κουρασμένη φιγούρα που επωμίζεται όλες τις παράπλευρες απώλειες του συστήματος. Το μεγάλο διαχρονικό θύμα της παρακμής μιας εθνικής παιδείας που ευτελίζει θεσμούς και ανθρώπους. Αυτός που αναγκάζεται να κάνει συνεχώς εξετάσεις, να «φουσκώνει» βαθμούς στην Γ’ Λυκείου, να «μαγειρεύει» απουσίες μη μείνει ο μαθητής στην ίδια τάξη, να κάνει εξετάσεις, να διορθώνει και στο τέλος να υφίσταται τις ύβρεις του «προλετάριου» από όλους.
Το ζήτημα είναι πως έξω έχει καλοκαίρι, πως τα δέντρα, οι θάλασσες, τα ίδια τα μυαλά των παιδιών τρέχουν ασυγκράτητα σε εικόνες και ήχους. Την ίδια στιγμή, ένα ολόκληρο σύστημα δίνει αγώνα να τις φυλακίσει σε ένα μηχανισμό απάτης και ανασφάλειας. Κι εκεί μέσα, καθηγητής και μαθητής αγριοκοιτάζονται θυμωμένοι από την αγγαρεία, την υποκρισία και την έλλειψη εμπιστοσύνης.

Ο κόσμος άλλαξε αλλά το σχολείο δεν θέλει να αλλάξει ούτε τον δάσκαλο ούτε τον μαθητή. Δεν έχει νόημα να προτείνεις τι πρέπει να γίνει και ποια είναι τα βήματα «εκσυγχρονισμού» του σχολείου. Να βρεις τρόπο να απελευθερώσεις το σύστημα πρέπει, χωρίς καταναγκασμούς. Να πεις την αλήθεια σε όλους όσοι δεν είναι για Πανελλήνιες, να συνδέσεις τα σχολεία με τη φύση, να απελευθερώσεις τους δασκάλους από τη μιζέρια και την αναξιοπιστία της αυθεντίας. Να τους αφήσεις να βρουν την άκρη μόνοι τους, με ιδέες και συνεργασίες.
Ο δάσκαλος δεν είναι πια ούτε αυθεντία ούτε μοναδική πηγή γνώσης ούτε «ιεροεξεταστής». Αν ο μαθητής ανοίξει το κινητό του, θα βρει εκεί μέσα όλο τον κόσμο: γνώσεις, πληροφορίες, σχέδια, εικόνες, πανεπιστήμια, τα πάντα που δεν μπορούν με τίποτα να χωρέσουν ούτε στις σελίδες του σχολικού βιβλίου ούτε στην «τραγική» φωνή της «έδρας».

Μην τον βασανίζεις άλλο τον δάσκαλο! Αστον ελεύθερο να μιλήσει με τον μαθητή. Αυτόν τον μαθητή που ο καταναλωτισμός και η καχυποψία τον κάνει θηρίο. Αστον να κάνει αυτό που δεν θα μπορέσει ποτέ κανένα κινητό και καμία ταμπλέτα να υποκαταστήσει. Δώσε του περιθώρια να συνεργαστεί, παίρνοντας στα σοβαρά την άγρια φύση του παιδιού και το μπερδεμένο εφηβικό του μυαλό. Ετσι θα τον αναγκάσεις να ξεφύγει από την κακομοιριά του δημοσίου υπαλλήλου. Να παρακολουθήσει την επικαιρότητα, να διαβάσει κανένα εξωσχολικό βιβλίο, να μάθει πώς δουλεύει το Ιντερνετ, να παίξει με τα προγράμματα και τις γνώσεις, να αξιολογήσει το ρόλο του περιβάλλοντος και της φυσικής πραγματικότητας που ζούμε. Να ρίξει ματιές έξω από το παράθυρο. Να πάρει από το χέρι το μαθητή και να του δείξει τον κόσμο. Να προσαρμόσει τον «φυσικό άνθρωπο» του Ανθρωπισμού στις σύγχρονες απαιτήσεις!

Τα σχολεία θέλουν «managers- teachers» στις διευθύνσεις, στις τάξεις, στα μυαλά και στις ψυχές των μαθητών. Η βαρεμάρα έχει σαπίσει τις συνειδήσεις όλων και η υποκρισία τους αλλοτρίωσε.
Η νοσηρότητα βρίσκεται παντού αλλά οι Πανελλήνιες είναι το αποκορύφωμα. Εκεί φαίνεται η κορύφωση της υστερίας. Πολλοί τρελαίνονται με την διαδικασία και ελάχιστοι, στο τέλος, είναι οι κερδισμένοι. Το 80% των «χαμένων» (άλλα θέλουν άλλα σπουδάζουν) μόνο κακές αναμνήσεις έχουν από ένα σχολείο που τους πρόδωσε, χωρίς αιτία.

Από τις αρχές του 20ου αιώνα που ο Καζαντζάκης έγραφε για τον Περίανδρο Κρασάκη, η ζωή και η φύση έξω από το σχολείο έγιναν ακόμα πιο ενδιαφέρουσες. Ε, δεν είναι κάπως γελοία η εικόνα του γραφικού δασκάλου που μιλάει και διορθώνει μόνος του, χωρίς να τον ακούει κανείς; Αλλο πράγμα θέλει ο νέος σήμερα, άλλο κι ο δάσκαλος. Μόνο οι εξουσίες θέλουν πάντα το ίδιο…
«Μια μέρα, ήταν άνοιξη, χαρά Θεού, τα παράθυρα ήταν ανοιχτά […]ένα πουλί είχε καθίσει στο πλατάνι της αυλής του σκολειού[…]. Τότε πια ένας μαθητής, χλωμός, κοκκινομάλλης, που ’χε έρθει εφέτο από το χωριό, Νικολιό τον έλεγαν, δε βάσταξε, σήκωσε το δάχτυλο: Σώπα, δάσκαλε, φώναξε. Σώπα, δάσκαλε, ν’ ακούσουμε το πουλί!»
(Ν.Καζαντζάκης, «Αναφορά στον Γκρέκο»)

ΥΓ.
Σε κάθε περίπτωση, καλή επιτυχία σε όσους μπαίνουν στη δοκιμασία των εξετάσεων. Κι ο 
αγώνας, πάντα, δίνει αξία στον άνθρωπο. Μάταιος δεν είναι.

Σάββατο 21 Μαΐου 2016

ΗΡΩΕΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗΣ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑΣ

Αρέσκονται στο μύθο. Εκεί που η νομοτέλεια των πραγμάτων υποκύπτει στο φάσμα των εντυπώσεων. Eπιστρατεύουν την προσεγμένη τους εμφάνιση και ενίοτε την κοινωνική τους καταξίωση και συλλέγουν τρόπαια με τον ίδιο τρόπο που συλλέγει κανείς γυναίκες ή άντρες προς εσωτερική κατανάλωση. Έτσι κι αλλιώς όλοι αναλώσιμοι είμαστε. Η διαφορά έγκειται στην ποιότητα, κάτι που δεν υφίσταται ντε και καλά σε τιμές, διακρίσεις, εύσημα ή παράσημα.
Για κάποιο λόγο –προφανή φαντάζομαι- γκαζώνουν το όχημά τους και πέφτουν με μετωπική πάνω σου. Αν έχεις γρήγορα αντανακλαστικά και καθαρό νου προλαβαίνεις να τους αποφύγεις.
Σ’ άλλη περίπτωση, τους δίνεις λίγη  πίστωση χρόνου. Το κάνεις  όμως και για τον εαυτό σου. Γιατί δε θέλεις να βλάψεις αδίκως κανέναν. Μέχρι ν’ ανακαλύψεις ότι το κενό δε χρειάζεται ούτε πίστωση ούτε χρόνο.
Παραμένει κενό ες αεί..
Κατά φαντασίαν ήρωες προσωπικής μυθολογίας. Διαβασμένοι κι ετοιμόλογοι, ολίγον ποιητές, μ’ ένα ανεξιχνίαστο, μελαγχολικό βλέμμα και αρχικά τουλάχιστον ευγενείς, τόσο όσο…
Απωθούν μετά βδελυγμίας την αλήθεια ότι το προϊόν που πουλάνε ως χειροποίητο και μοναδικό, το κυκλοφορούν μεταλλαγμένο κι αλλού. Αποκλειστικά για σας, γοητευτικοί κύριοι και κυρίες μου…
Προτίθενται γενικά να σ’ ακούσουν και να σε συμβουλέψουν. Σου αφιερώνουν κάποια στιγμή το χρόνο τους ανάμεσα σε τηλέφωνα που χτυπούν ή που παίρνουν οι ίδιοι ενώ τον υπόλοιπο (χρόνο) σου εξιστορούν τα κατορθώματά τους.
Αυτοθαυμάζονται στον καθρέφτη της μάγισσας και τερατουργούν.
Απαξιώνουν την αυθεντική τους φύση ( αν υπήρξε ποτέ) και αλλάζουν τις μάσκες τους σαν πουκάμισα. Πλην αδειανά. Συναισθηματικά και ψυχικά αλώβητοι. Με άριστα δέκα στην τέχνη του ελιγμού και της παραλλαγής.
Μακριά απ’ το αμακιγιάριστο πρόσωπο της πραγματικότητας. Η πραγματικότητα αφορά τους άλλους. Άστην λοιπόν να κουρεύεται. Άλλωστε θέλει δουλειά.
Αλλά οι ήρωες δε δουλεύουν. Μας δουλεύουν και μας περιεργάζονται μόνο…

S. 

Τετάρτη 18 Μαΐου 2016

ΟΙ ΣΚΙΕΣ ΔΕ ΜΕΝΟΥΝ ΠΙΑ ΕΔΩ

Μια μέρα επέστρεψε
Η πιο ύπουλη σκιά
Με βρήκε αμήχανη
Της άνοιξα την πόρτα
Με το αθώο χέρι της λύπης
Περιπλανήθηκε στις εποχές μου
Ερωτεύτηκε το χειμώνα
Ευτυχώς κεραυνοβόλα
Γιατί έτσι αναίτια
Αποφάσισε να ζήσει μαζί του
Ετοίμασα τη βαλίτσα μου
Τη χαιρέτησα κι έφυγα
Με την άνοιξη
Παραμάσχαλα
Χαρούμενη πια
Είχα τελειώσει
Οριστικά μαζί της
Απόμεινε παγωμένη
Στη ντουλάπα
Με το σκελετό
Και τα φαντάσματα
Επιτέλους
Απελευθερώθηκα
Τώρα περπατώ και σφυρίζω
Περπατώ.
Και σφυρίζω.

S.

Τετάρτη 11 Μαΐου 2016

ΜΙΑ ΜΙΚΡΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΠΟΝΖΑΪ

OΛΑ ΚΟΚΚΙΝΑ

Ξέπλυνε τα μαλλιά της. Κόκκινα βύσσινα διαλύονταν στο άσπρο της μπανιέρας.
Η βαφή είχε συνωμοτήσει εναντίον της. "Ας πρόσεχες", είπε στον εαυτό της, "να διάβαζες σωστά το νούμερο στο κουτί".
Τα στέγνωσε εκνευρισμένη, τα χτένισε με μένος ξεριζώνοντας κάνα δυο τούφες και φόρεσε το κόκκινο φόρεμά της. Πέρασε κόκκινο της φωτιάς τα χείλη της κι έβγαλε τη γλώσσα της στον καθρέφτη.
Βγήκε βιαστικά απ’ το σπίτι, μαγκώνοντας την τσάντα της στην πόρτα. Κατεβαίνοντας τη σκάλα σκόνταψε στο πρώτο σκαλί, παραλίγο να σωριαστεί σαν άδειο σακί και να βρεθεί μαλλιοκούβαρα στο τελευταίο. Κοκκίνισε απ’ την ταραχή της αλλά κατάφερε στο τέλος με χίλια ζόρια να ισορροπήσει.
Θυμήθηκε τη μάνα της με μια κόκκινη ποδιά να της κουνάει το δάχτυλο. "Αφηρημένη περισπωμένη", τη μάλωνε και τη σταύρωνε τρις.
Ένας σκυθρωπός ήλιος στράγγιζε το φως του στα πένθιμα κτίρια της πόλης. Η λεωφόρος στέναζε από το μεταλλικό ήχο της βοής των αυτοκινήτων. Με αποχρωματισμένη διάθεση και αδιαφορώντας για το κόκκινο ανθρωπάκι στο φανάρι, διέσχισε το δρόμο...

S.

Παρασκευή 6 Μαΐου 2016

ΠΡΩΙΝΟ ΟΝΕΙΡΟ

Μια άλλη μέσα στο πρωινό όνειρο
Με το ασυγχώρητο του χρόνου
Κάτω απ’ το βλέφαρο του ήλιου
Περιμένει η μέρα στην πόρτα
Κι εκείνη πίνει βιταμινούχο ύπνο
Πεζή καβαλάει το σύννεφο
Με τη ρομφαία των παθών
Ανοίγει δρόμο στους απόντες
Φεύγουν αυτοί που δεν ήρθαν ποτέ
Οι άλλοι μυρίζουν γιασεμί
Επιλέγει τους κήπους το σώμα
Όταν τ’ αγκάθια πολλαπλασιάζονται
Η μέρα ανυπομονεί στο κατώφλι
Ξεπεζεύει κι ετοιμάζεται
Χτενίζει το πένθος στα μαλλιά της
Θα το τινάξει έξω απ’ την πόρτα της

Ξύπνησε με την ψυχή της ολόκληρη

S.